Tiqui-taca là lối đá thiên về kiểm soát bóng. Hạt nguyên tử cấu thành lối đá này là những màn bật nhả tí tách. Những đường chuyền cự ly ngắn trông rất đơn giản nhưng kỳ thực để đưa được trái bóng từ sân nhà đến khung thành đối phương là cả một kỳ công. Hãy thử hình dung, một sân bóng kích thước chuẩn quốc tế có chiều dài 105m và mỗi đường chuyền trung bình từ 3-5m.

Để cầm chắc bóng trong chân trước sự vây ráp của đối phương, các cầu thủ cần di chuyển liên tục để duy trì những tam giác, hình khối đơn vị trong phối hợp ban bật, nhiều khối tam giác mới tạo được chiếc cầu nối đến khung thành đối phương. Đó là về mặt cấu trúc. Về hình ảnh, tiqui-taca biến đội bóng trở thành một khối đồng bộ uyển chuyển cùng bóng ngắn.

Nếu ví tiqui-taca như một bản nhạc thì đích thị đó là tình êm ái du dương. Bản nhạc ấy được tấu lên với nhạc cụ chủ đạo là cây vĩ cầm. Những nghệ sỹ vĩ cầm miệt mài kéo nên thứ thanh âm lúc mộc mạc, lúc ma mị đưa người nghe đến tận cùng các cung bậc cảm xúc hỉ, nộ, ái, ố của một cuộc tình, của người và của mình.

Đội tuyển Tây Ban Nha là một trong những đội bóng sử dụng tiqui-taca thành công nhất, thậm chí đã biến lối đá này trở thành biểu tượng quốc gia. Thế nên, khi bàn đến tiqui-taca không thể không nói đến Tây Ban Nha và ngược lại. Khởi thủy lối đá tiqui-taca tại đội tuyển Tây Ban Nha, Luis Aragones sử dụng sơ đồ 4-1-4-1.

Tại hàng tiền vệ, tuyến căn bản của tiqui-taca, Marcos Senna chơi thấp nhất, phía trên là Xavi Hernandez, Cesc Fabregas, Andres Iniesta và David Silva. 4 cái tên này chính là 4 cây vĩ cầm dẫn nhịp cho Tây Ban Nha. Trong đó, Xavi chơi thấp nhất, làm nhiệm vụ điều phối, Fabregas hơi nhô cao hỗ trợ trung phong còn Iniesta và Silva lệch biên sắm vai khuấy đảo.

Làm rõ thêm, Iniesta và Silva chỉ chơi hơi lệch ra biên chứ không phải dạt hẳn như các tiền vệ cánh, hai hành lang được khoán trắng cho các hậu vệ biên. Hơn nữa, Iniesta và Silva sẽ chơi chéo chân, liên tục bó vào trung lộ để thực hiện những đường chọc khe hoặc tạt tầm thấp vào vòng cấm để các cầu thủ bên trong thực hiện băng cắt.

Và với bộ tứ Xavi Hernandez, Cesc Fabregas, Andres Iniesta và David Silva, mỗi khi tiếng vĩ cầm vang lên lại báo hiệu cơn cuồng phong Tây Ban Nha (theo biệt danh "Cơn cuồng nộ đỏ") cuốn phăng mọi đối thủ để tiến tới chức vô địch châu Âu. Hai giải đấu lớn tiếp theo, 4 gương mặt nêu trên tiếp tục giữ vai trò căn bản đưa Tây Ban Nha lên đỉnh. Đặc biệt EURO 2012, La Roja còn thi đấu với sơ đồ không tiền đạo.

Tuy nhiên, hai giải đấu lớn gần nhất (World Cup 2014 và EURO 2016), những cây vĩ cầm im tiếng. Xavi giải nghệ, Fabregas sa sút, Silva không được trọng dụng và cánh én Iniesta thì không làm nên nổi mùa xuân. Hệ quả Tây Ban Nha thua tan tác, giải xách vali về nước từ vòng bảng, giải bị loại tại vòng 1/8.

Mầm hy vọng chỉ được ươm trồng trở lại từ khi Lopetegui thay thế Vicente Del Bosque già cỗi. Tại vòng loại World Cup 2018, Tây Ban Nha tiến tới tấm vé thông hành theo cái cách không thể ấn tượng hơn với 9 chiến thắng và 1 trận hòa, ghi được 36 bàn thắng và chỉ để lọt lưới 3 bàn. 

Song hành cùng thống kê thuyết phục là màn trình diễn ấn tượng. Tây Ban Nha quật ngã mọi đối thủ, kể cả Italia bằng phong cách không đổi từ thời Aragones. Đó là những màn ban bật mạch lạc và khoáng đạt. Đặc biệt hơn nữa, ngót nghét 10 năm sau ngày Luis Aragones tạo dựng cho Tây Ban Nha 4 cây vĩ cầm tài hoa, Lopetegui đang hồi sinh ý niệm đó. 

Điều này càng dễ dàng nhận ra ở màn hủy diệt Costa Rica rạng sáng nay. Bộ tứ của Lopetegui gồm 2 cây vĩ cầm hiện diện từ khởi thủy là Iniesta và Silva và 2 cây vĩ cầm mới là Isco và Thiago. Chính bộ tứ này đã tạo nên chiến thắng đạt chuẩn tiqui-taca cho Tây Ban Nha. 

Cụ thể, La Furia Roja kiểm soát bóng 72%, tung ra 17 cú dứt điểm và tạo ra một bàn tay nhỏ (5-0). Đi sâu hơn, Silva vẫn chơi lệch sang phải, một trong hai pha lập công của cầu thủ đang khoác áo Man City này đến từ pha bóng đặc trưng là đi bóng từ biên vào trung lộ rồi dứt điểm. 

Iniesta không còn dạt sang biên trái, anh cùng Thiago tạo thành cặp tiền vệ trung tâm điều phối. Người đảm nhiệm vị trí tiền vệ công lệch trái là Isco. Bộ tứ này liên tục hành hạ hàng phòng ngự đối phương bằng những pha bật nhả thoăn thoắt.

Hình ảnh tiêu biểu nhất thể hiện sự bất lực của Costa Rica trước khả năng bật nhả của hàng tiền vệ Tây Ban Nha chính là pha bóng Waston tắc bóng theo kiểu triệt hạ đối với Isco. 5 cầu thủ Costa Rica tham gia vây ráp giữa sân, Iniesta, Silva bật tanh tách rồi đẩy bóng xuống cho Isco, và tiền vệ của Real bị phạm lỗi. Tình huống y hệt một tên côn đồ nổi khùng vì bị đối thủ trêu ngươi bằng màn khiêu vũ trác tuyệt.

Tây Ban Nha không bản lĩnh như Đức, không lì lợm như Italia, thành công chỉ đến với đoàn quân xứ sở bò tót khi đạt được sự thăng hoa. Và để có sự thăng hoa, Tây Ban Nha cần nhất hàng tiền vệ. Nếu bộ tứ Thiago, Iniesta, Silva và Isco áp đảo được đối phương cũng như tìm thấy sự mạch lạc, Cơn cuồng nộ đỏ có thể cuốn phăng mọi vật cản. 

Ví von một cách hình ảnh, khi tiếng vĩ cầm vang lên, cũng là lúc báo hiệu cơn cuồng phong đến, hệt như 10 năm trước.