Những người theo dõi bóng đá một cách thoáng qua có thể cho rằng đó là do Rodri vắng mặt vì chấn thương đầu gối dài hạn - và tất nhiên, có rất nhiều sự thật trong nhận định ấy.
Có lẽ bạn sẽ đưa ra một góc nhìn trung lập hơn, gật gù đồng tình rằng có nhiều yếu tố tác động. Đúng vậy, chấn thương của Rodri là quân cờ domino đầu tiên ngã xuống, song nó đã phơi bày một hàng tiền vệ "già cỗi", theo chính lời của Pep Guardiola, và một hàng phòng ngự bị tàn phá bởi chấn thương.
Dù vậy, vẫn có một luồng ý kiến khác, mở rộng phạm vi phân tích ra ngoài biên giới của Man City. Nếu như toàn bộ phong cách chơi bóng của Guardiola đang trở nên lỗi thời thì sao? Đây là một giả thuyết đã trở nên phổ biến trong vài tháng qua, đủ để trở thành chủ đề thảo luận nóng bỏng.
"Ngày nay, bóng đá hiện đại là cách mà Bournemouth chơi, cách Newcastle chơi, cách Brighton chơi, và Liverpool từ trước đến nay vẫn vậy, cũng giống như chúng tôi từng chơi", Guardiola chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với TNT vào cuối năm ngoái. "Đó là bóng đá hiện đại. Bóng đá hiện đại không còn mang tính vị trí rõ ràng nữa".
Tất nhiên, "phong cách vị trí" (positional play) chính là nền tảng của triết lý bóng đá của Guardiola - được gọi là "juego de posición" trong tiếng Tây Ban Nha. Và chính phát biểu này đã được đem ra thảo luận trên chương trình The Overlap: Guardiola đang ám chỉ rằng bóng đá hiện đại đang rời xa phong cách của ông, vậy liệu đó có phải là lý do khiến Man City sa sút trong những tháng gần đây, khi họ đã thua 15 trong 30 trận gần nhất?
Đó cũng là chủ đề của bài viết trên BBC sau trận đấu nhạt nhòa của Man City tại Bernabeu, trong đó lập luận những vấn đề của họ mùa này gồm chấn thương, cầu thủ lớn tuổi, ngôi sao sa sút phong độ và sự tự tin thấp là hệ quả, chứ không phải nguyên nhân cốt lõi.
Trong những cuộc tranh luận trực tuyến về chủ đề này, một thực tế được nêu ra là phong cách chơi của Man City rất khác biệt so với phần còn lại của giải đấu. Điều đó đúng. Nhưng vấn đề là: từ trước đến nay vẫn vậy.
Những mùa giải trước, chính sự khác biệt này lại được xem là lý do giúp Man City thống trị. Nhịp độ chơi bóng chậm rãi được xem là yếu tố giúp họ kiểm soát trận đấu. Và như biểu đồ trên cho thấy, phong cách của Man City mùa này không phải là một trường hợp ngoại lệ trong kỷ nguyên Guardiola.
Vậy nên, nếu chỉ đơn giản nói rằng phong cách của Man City không còn hiệu quả chỉ vì họ đang chơi tệ, thì có vẻ hơi phiến diện. Khi có quá nhiều yếu tố rõ ràng - chấn thương, sự tự tin giảm sút, những trụ cột như Kevin De Bruyne, Bernardo Silva và Ilkay Gundogan không còn đạt phong độ cao - chẳng phải hợp lý hơn khi cho rằng chính những điều ấy đã khiến lối chơi của Man xanh kém hiệu quả? Cũng giống như bất kỳ đội bóng nào khác, dù chơi theo phong cách gì đi chăng nữa, cũng sẽ gặp khó khăn lúc phải đối mặt với những vấn đề này.
Và đây cũng chính là quan điểm của Guardiola trong cuộc phỏng vấn với TNT. "Chúng tôi phải nâng nhịp độ trận đấu lên một cách đáng kinh ngạc, và chúng tôi đã không thể làm được, đơn giản là vì chúng tôi không có đủ cầu thủ", chiến lược gia người Tây Ban Nha nói.
Guardiola tiếp tục đề cập đến tình trạng chấn thương của các đội bóng trên khắp châu Âu, rồi cuối cùng đưa ra giải pháp cho những vấn đề mà Man City đang gặp phải mùa này, và nó không liên quan đến phong cách thi đấu.
"Tôi rút ra kết luận rằng trong tương lai, chúng tôi phải có một đội hình dày hơn", ông nói. "Tôi luôn tin rằng một đội bóng nên vận hành với ít cầu thủ hơn, song với cách đó, đội bóng không thể trụ vững".
Chỉ mới mùa trước, chính Guardiola từng nói rằng ông "thà không làm HLV" còn hơn phải quản lý một đội hình quá lớn. Nhưng quan điểm đó đã thay đổi trong mùa giải này. Và dù có đề cập đến sự thay đổi của Premier League trong cuộc phỏng vấn đó, giải pháp mà ông đưa ra không phải là vứt bỏ triết lý của mình, mà là trước tiên phải giúp các cầu thủ hồi phục chấn thương, rồi sau đó đảm bảo đội hình đủ dày để tránh tình trạng tương tự xảy ra trong tương lai.
Thông điệp rất rõ ràng: nếu loại bỏ yếu tố chấn thương, phong cách của ông vẫn sẽ hiệu quả.
Có thể Guardiola sai về tính hiệu quả lâu dài của triết lý bóng đá mà bản thân theo đuổi, và ngay cả khi cảm thấy như vậy, ông có lẽ cũng sẽ không thừa nhận. Nhưng nếu dựa trên những gì Pep nói vào cuối năm ngoái, sẽ là sai lầm khi cho rằng ông nghĩ Man City đang bị bỏ lại phía sau.
Cuộc tranh luận này dường như cũng đã bỏ qua quá trình tiến hóa của chính Man City trong vài năm qua - một điều khác mà Guardiola cũng nhắc đến trong cuộc phỏng vấn đó. Khi đưa ra ví dụ về những đội bóng có lối chơi trực diện, Pep cũng nhắc đến Man City với câu nói: "Giống như chúng tôi đã từng chơi".
Ông cũng được hỏi về điều này gần đây và đã dành nhiều thời gian để chia sẻ về những thay đổi trong giải đấu, cũng như nhấn mạnh hai điểm chính: chấn thương đã làm suy yếu mùa giải của Man City, và họ thực tế vẫn đang thích nghi với thời cuộc.
"Tôi nhận thấy ngày càng nhiều đội bóng chơi theo kiểu một kèm một, gây áp lực mạnh mẽ ngay từ khâu triển khai bóng từ tuyến dưới, một số đội đã làm như vậy", Guardiola nói. "Về khía cạnh chơi bóng trực diện hơn, bóng đá Anh từ trước đến nay vốn dĩ đã như vậy - luôn là 'đừng cầm bóng quá nhiều ở trung tuyến mà hãy chơi bóng dài'. Nhưng trong những năm gần đây, rất nhiều đội đã triển khai bóng từ phần sân nhà, Tottenham là một ví dụ, và còn rất nhiều đội khác nữa".
Sau đó, Guardiola đã nhấn mạnh quá trình thích nghi mà Man City trải qua ở mùa giải 2022/23. Ban đầu, Man xanh gặp khó khăn trước những đội bóng pressing theo kèm người (man-to-man), song dần dần họ trở nên hiệu quả hơn nhờ tận dụng các đường bóng dài hướng tới Erling Haaland. Điều này cũng đã được thấy ở mùa giải này, đặc biệt là trong trận đấu với Chelsea hồi 1.
"Thông thường, khi bạn chơi bóng theo hệ thống vị trí trước một đội bóng kèm người, mọi thứ sẽ hoàn toàn khác. Nhưng chúng tôi đã thích nghi rất tốt trước những đội bóng chơi theo kiểu này, nên điều đó không phải là vấn đề với chúng tôi", ông tiếp tục, trước khi đề cập đến vấn đề lớn nhất của mùa giải này theo quan điểm của mình.
"Vấn đề lớn hơn là... mùa này, tôi đã nói rất nhiều lần rằng chúng tôi luôn có một nỗi tiếc nuối: 'Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi chỉ có một, hai hoặc ba ca chấn thương cơ trong suốt mùa giải, mỗi ca chỉ mất ba hoặc bốn tuần hồi phục?'. Nhưng thực tế là chúng tôi mất các trung vệ trong 8 đến 10 tuần, không có Rodri trong 6 hoặc 7 tháng, Oscar (Bobb) nghỉ thi đấu 5, 6 tháng.
Tôi có thể tưởng tượng chúng tôi sẽ cạnh tranh tốt hơn nhiều nếu không có những chấn thương đó. Nhưng khi có đủ nhân sự, chúng tôi có thể chơi theo cách mà mình muốn. Chúng tôi có thể làm được. Chừng nào tôi còn là HLV, chúng tôi sẽ điều chỉnh một số điều tùy theo chất lượng cầu thủ hoặc những vấn đề mà đối thủ đặt ra. Nhưng tôi nghĩ chúng tôi sẽ vẫn cố gắng chơi theo cách đã định hình đội bóng này suốt nhiều năm qua, cách đã mang lại thành công.
Điểm khác biệt duy nhất là hiện nay có nhiều đội theo kèm người ngay từ những tình huống phát bóng của chúng tôi, họ chơi quyết liệt hơn. Trước đây, các đội thường thận trọng hơn. Nhưng bây giờ, họ trở nên dũng cảm hơn, đó là sự khác biệt nhỏ duy nhất. Còn lại... nếu có đủ đội hình mạnh nhất, chúng tôi vẫn có thể cạnh tranh và chơi bóng theo cách mà mình từng chơi".
Man City đã thích nghi với điều này, ngay cả khi họ vẫn duy trì lối chơi chậm rãi, kiên nhẫn trong hầu hết các trận đấu. Sự thay đổi này có thể không giúp họ trở nên giống với các đội bóng khác trong biểu đồ thống kê, bởi phần lớn đối thủ vẫn chơi lùi sâu lúc đối đầu với Man City. Và khi điều đó xảy ra, Guardiola yêu cầu các cầu thủ của mình "ngồi xuống uống cà phê" - nghĩa là thực hiện nhiều đường chuyền hơn, chơi kiên nhẫn hơn để tránh bị phản công.
Cách tiếp cận đó đã đủ để giúp Man City vô địch trong 4 mùa giải gần nhất. Vậy tại sao nó lại đột nhiên không hiệu quả? Là do nó thực sự không còn tác dụng nữa, hay là do các cầu thủ - vì nhiều lý do khác nhau - đã không thể thực hiện nó một cách trọn vẹn?
Đăng ký nhận tin tức từ Tạp chí Bóng đá
